Hồi ký Đông Dương 1940 – 1945 – Jean Decoux

Có những cuốn sách không hẳn để ngợi ca, mà để lắng nghe và đối chiếu. Hồi ký Đông Dương 1940 – 1945 của Jean Decoux – viên toàn quyền cuối cùng của Pháp tại Đông Dương – là một tác phẩm như vậy: vừa là lời biện hộ của một kẻ thất bại, vừa là một mảnh ghép lịch sử soi sáng thêm cho ta thấy vì sao dân tộc Việt Nam nhất định giành được độc lập.

📖 Trong hồi ký này, Decoux kể về những năm tháng ông cầm quyền giữa vòng xoáy lịch sử: một bên là Nhật Bản đang thâu tóm quyền lực, một bên là phong trào cách mạng Việt Nam dâng trào. Ông cố gắng giải thích sự sụp đổ của bộ máy thuộc địa bằng cú đảo chính của Nhật năm 1945, nhưng từng chi tiết lại vô tình để lộ những lỗ hổng: sự bất lực, sự mất lòng dân, và sự rạn vỡ ngay trong nội bộ chính quyền thực dân.

Điều đặc biệt, cuốn sách mang lại một góc nhìn “từ bên kia chiến tuyến”. Ở đó, người đọc nhận ra sự thật không thể chối bỏ: nước Pháp thực dân đã không còn chỗ đứng, trong khi sức mạnh của Việt Minh – gắn bó với công nông và trí thức – dâng lên như một tất yếu lịch sử.

✨ Giá trị của cuốn hồi ký này không nằm ở sự khách quan tuyệt đối, mà nằm ở chính những biện minh, ngụy biện của Decoux. Chúng vô tình trở thành bằng chứng cho thấy bộ máy cai trị đã lung lay thế nào trước khi sụp đổ hoàn toàn vào mùa Thu 1945.

👉 Với những ai yêu lịch sử, muốn tìm một nguồn tư liệu phản chiếu, để hiểu vì sao Cách mạng Tháng Tám là một bước ngoặt tất yếu, thì Hồi ký Đông Dương 1940 – 1945 là cuốn sách không thể bỏ qua. Nó không chỉ cho thấy thất bại của một đế quốc, mà còn tôn vinh sức mạnh kiên cường của một dân tộc khát khao độc lập.